Hoe zelfverwonding bij autistische kinderen aan te pakken

Zelfverwondend gedrag, of SIB, is een veelvoorkomend en ernstig probleem bij kinderen die worstelen met een ontwikkelingsstoornis, zoals een autismespectrumstoornis (ASS).

Deze gedragingen worden vaak aangeduid als niet-zelfmoord (NSSI). Ze kunnen bestaan uit slaan met het hoofd, plukken aan de huid, bijten en andere vormen van opzettelijke zelfbeschadiging die verwoestende gevolgen op korte en lange termijn kunnen hebben.

Zelfbeschadigend gedrag bij autistische kinderen kan beginnen in de vroege kindertijd en vaak een piek bereiken in de adolescentie. Ze kunnen zelfs doorgaan tot in de volwassenheid.

NSSI-gedrag is vaak het gevolg van slechte impulscontrole, moeite met het reguleren van emoties, een poging om iets te “voelen”, of wordt gebruikt als een vorm van zelfbestraffing.

Om zelfbeschadigend gedrag bij autistische kinderen te minimaliseren, is het belangrijk om de mogelijke hoofdoorzaken van het gedrag te begrijpen. Zodra potentiële triggers zijn geïdentificeerd, kan een behandeling op maat worden gemaakt om de incidentie van deze acties te verlagen.

Zelfbeschadiging & Verwonding bij autistische kinderen

Zelfbeschadigend gedrag bij kinderen met autisme kan er anders uitzien dan dit soort gedrag bij kinderen zonder autisme.

Bij neurotypische kinderen bestaat karakteristiek zelfbeschadigend gedrag vaak uit snijden en verbranden. Bij kinderen met autisme zijn de meest voorkomende vormen van zelfbeschadiging:

• Hoofd slaan.
• Bijten.
• Hoofd slaan.
• Schrapen, wrijven of pulken aan de huid.

Haartrekken, braken en pica (het eten van niet-eetbare dingen zoals vuil) zijn aanvullende vormen van zelfbeschadiging waar autistische kinderen zich mee bezig kunnen houden.

Zelfbeschadigende gedragingen zijn niet bedoeld om dodelijk te zijn, daarom worden ze vaak geclassificeerd als NSSI-gedragingen. Kinderen die zich bezighouden met deze acties zijn over het algemeen niet suïcidaal. Ze zoeken eerder een vorm van bevrijding door dit gedrag, ze gebruiken het als een vorm van communicatie, of ze gebruiken het om te proberen hun emoties te reguleren.

Op welke leeftijd begint zelfbeschadiging meestal?

Zelfbeschadigend gedrag kan op elke leeftijd voorkomen. Baby’s en peuters kunnen met hun hoofd tegen de muur bonken of hun hoofd stoten als ze gefrustreerd zijn. Naarmate de communicatieve vaardigheden verbeteren, wordt dit gedrag meestal overgeërfd. Autistische kinderen hebben vaak moeite met communiceren, en dat is een van de redenen waarom dit gedrag kan blijven bestaan. Sommige zelfbeschadigende gedragingen, zoals het slaan met het hoofd, kunnen samenvallen met symptomen van autisme. Bij autistische kinderen wordt het gezien als een behoefte aan ontlading. Het kan ook een repetitieve actie zijn, wat een ander teken van autisme is.

In een groot onderzoek onder autistische volwassenen die NSSI-gedrag meldden, was de gemiddelde leeftijd waarop ze zichzelf begonnen te beschadigen 15 jaar. Uit een andere uitgebreide studie bleek dat meer dan 50% van de autistische kinderen in de leeftijd van 2 tot 7 jaar SIB rapporteerden, terwijl bijna 40% van de adolescenten in de studie zich met dit gedrag bezighield.

Deze studies tonen aan dat zelfbeschadigend gedrag vaak voorkomt op verschillende leeftijden bij kinderen met verschillende niveaus van autisme.

Incidentie van zelfbeschadiging bij autistische kinderen

Tussen 20% en 30% van de mensen die worstelen met autisme vertonen zelfbeschadigend gedrag. Deze gedragingen kunnen variëren van mild en onregelmatig tot chronisch en ernstig.

Hoewel zelfbeschadigend gedrag op volwassen leeftijd kan beginnen, begint het meestal in de kindertijd en adolescentie. Eén op de vier autistische kinderen doet aan zelfverwonding.

Risicofactoren voor SIB

Trekjes die zich voordoen als risicofactoren voor zelfbeschadigend gedrag bij autistische kinderen kunnen zijn:

• Aggressie en strijdlust.
• Hyperactiviteit en onvermogen om stil te zitten.
• angst.
• slaapproblemen.
• stemmingsproblemen of -stoornissen.

Zekere omgevingsfactoren kunnen het risico dat een kind zich aan zelfbeschadigend gedrag waagt, verder vergroten. Kinderen lopen een hoger risico als:

• Zij uit een gezin met een laag inkomen komen.
• hun moeder geen universiteitsdiploma heeft.
• hun gebruikmaken van een openbare ziektekostenverzekering.

Deze factoren kunnen de toegang van kinderen tot behandeling beperken. Zonder gerichte therapie om met ASS om te gaan, is de kans groter dat zij aan zelfbeschadiging doen.

Een coping mechanisme

Er zijn verschillende redenen waarom autistische kinderen zich bezighouden met zelfbeschadigend gedrag. Ze kunnen het gebruiken als:

• Een poging om emoties te reguleren.
• Een poging om de gevoelloosheid, of het gebrek aan gevoel, te doorbreken en daadwerkelijk iets te voelen.
• Een vorm van zelfbestraffing.
• Een methode van expressie of sociale communicatie.

Zelfbeschadigend gedrag is vaak het gevolg van een laag zelfbeeld, een onvermogen om effectief te communiceren, en slechte copingvaardigheden. Ze kunnen ook worden gebruikt als een manier om resultaten te beïnvloeden, zoals het uitoefenen van controle in een situatie waarin het kind het gevoel heeft geen controle te hebben.

Zelfverwondend gedrag bij autistische kinderen is ook gekoppeld aan slechte impulscontrole.

Al deze onderliggende redenen kunnen SIB uitlokken als een copingmechanisme. Als de onderliggende problemen worden aangepakt, kan het schadelijke gedrag worden verminderd en uiteindelijk gestopt.

Letsel aanpakken & Zelfbeschadiging

Zelfbeschadigend gedrag is vaak te zien aan fysieke bewijzen, zoals blauwe plekken, bijtwonden, snijwonden en schrammen, wonden die niet willen genezen en haaruitval.

Voorouders van autistische kinderen zijn vaak uit de eerste hand getuige van het zelfbeschadigende gedrag, wat alarmerend kan zijn. Deze gedragingen gaan verder dan het typische handgeklapper en repetitief gedrag dat bij autisme hoort. Ze zijn schadelijk en hebben mogelijk ernstige gevolgen op de lange termijn.

Parenten kunnen het zelfbeschadigende gedrag pas effectief beteugelen als ze de oorzaken kunnen achterhalen. Bijvoorbeeld, zelfbeschadigend gedrag bij autistische kinderen kan het gevolg zijn van een gebrek aan stimulatie. Door deze kinderen bezig te houden, kunnen ze een afname in SIB zien.

Bij andere autistische kinderen kan het zelfbeschadigende gedrag te maken hebben met een onvermogen om effectief te communiceren en de daaropvolgende frustratie. In toegepaste gedragsanalyse (ABA) therapie en logopedie, kan het kind leren om hun behoeften effectiever te communiceren. Naarmate ze beter worden in verbale en non-verbale communicatie, voelen ze minder frustratie. Dit vertaalt zich in minder zelfbeschadigend gedrag.

Als zelfbeschadiging wordt gebruikt als een manier om te ontsnappen aan dingen waar het kind zich ongemakkelijk bij voelt of als een methode om sociaal te communiceren, kan dit in therapie worden aangepakt. Als een kind bijvoorbeeld iets niet wil doen, kan het zelfbeschadigend gedrag gebruiken om zich uit de situatie te verwijderen. Deze verwijdering versterkt het idee dat de SIB werkt als een methode om te krijgen wat ze willen.

Het goede nieuws is dat al deze problemen behandelbaar zijn. Er is een onderliggend probleem, vaak gerelateerd aan een onvervulde behoefte en een beperking die het kind op dit moment heeft. Door vaardigheden te verbeteren en gezonde copingmechanismen aan te leren, kan het kind leren om op een gezonde manier in zijn behoeften te voorzien.

Behandeling houdt in dat een autistisch kind wordt geholpen om zijn emoties en zijn gedrag beter te begrijpen. Therapie werkt aan het verbeteren van het gevoel van eigenwaarde en het zelfvertrouwen, terwijl kinderen leren hoe ze hun emoties kunnen reguleren en hun impulsen kunnen beheersen.

Dit alles bouwt aan hun zelfbeeld, verbetert hun communicatieve vaardigheden en bevordert hun onafhankelijkheid. Deze voordelen vallen meestal samen met een afname van zelfbeschadigend gedrag.

Effectieve aanpak van zelfbeschadiging & Behandelingen

Er zijn drie belangrijke interventies als het gaat om de behandeling van zelfbeschadigend gedrag bij autistische kinderen: medicijnen, psychologische benaderingen, en aanvullende methoden, zoals veranderingen in het dieet en meer lichamelijke activiteit. Meestal wordt meer dan één benadering tegelijkertijd gebruikt om dit gedrag om te buigen en copingvaardigheden te leren om emoties te beheersen.

Medicijnen worden gebruikt om specifieke symptomen of onderliggende medische of geestelijke gezondheidsproblemen te behandelen. Vanwege hun mogelijke bijwerkingen, worden ze ofwel gebruikt als laatste redmiddel of in combinatie met andere therapeutische methoden.

Therapieën en gedragsinterventies zijn het meest nuttig bij de aanpak van autisme en SIB. Probeer deze gedragsinterventies om zelfbeschadigend gedrag te beteugelen:

• Voorkom het gedrag door de omgeving te veranderen, de stimulatie te vergroten of te verkleinen en door schema’s en routines anders in te richten.
• Versterk positief gedrag en introduceer nieuwe “vervangende” vaardigheden of activiteiten die kunnen worden gebruikt in plaats van de zelfbeschadigende handelingen.
• Elimineer de versterking van het zelfbeschadigende gedrag door het te negeren. Geef niet toe aan de eisen van uw kind als het met deze handelingen sociale aandacht zoekt.
• Gebruik ABA- en ergotherapie om nieuwe copingvaardigheden, communicatietechnieken en manieren om met de emoties om te gaan die tot deze uitbarstingen leiden, aan te leren.
• Vergroot het gevoel van eigenwaarde van uw kind door onafhankelijkheid aan te moedigen en hem of haar te helpen nieuwe vaardigheden te verwerven.

Naast moeite met het beheersen van hun eigen emoties, hebben autistische kinderen vaak moeite om de emoties en acties van anderen te begrijpen. Door te leren hun eigen emoties beter te verwerken, kunnen ze hun vermogen om andere mensen te begrijpen en zich tot hen te verhouden, verbeteren. Dit verhoogt het potentieel om bevredigende relaties te vormen die hun algehele kwaliteit van leven sterk verhogen.

ABA-therapie kan ook methoden en mechanismen bevatten om zelfbeschadigend gedrag te beperken. Ouders en het behandelteam werken samen om onderliggende oorzaken te identificeren en implementeren vervolgens benaderingen om de gevaarlijke acties te verminderen.

Zelfbeschadiging & Potentiële comorbiditeiten

Zelfbeschadigend gedrag bij kinderen met autisme kan ook impliceren dat er andere problemen aanwezig zijn.

Zelfverwonding bij autistische kinderen kan in verband worden gebracht met slaapproblemen of -stoornissen. Het veranderen van slaapgewoonten en het implementeren van strategieën om een kind te helpen een meer rustgevende slaap te krijgen, kan in deze gevallen helpen.

Stemmings- en angststoornissen, waaronder depressie, zijn ook veel voorkomende comorbiditeiten met zelfbeschadiging. Om SIB te verbeteren, moeten deze stoornissen worden behandeld.

Depressie is een veel voorkomende stemmingsstoornis die vaak samen met autisme voorkomt, en zelfbeschadiging kan een indicator van depressie zijn. Mensen die worstelen met comorbide depressie en ASS hebben meer kans om zich bezig te houden met zelfbeschadigend gedrag dan degenen die niet aan beide stoornissen tegelijk lijden.

Als er sprake is van angst of depressie bij een kind met ASS, worden er soms medicijnen gebruikt om de hersenchemie te stabiliseren. Therapeutische en gedragsinterventies worden aanbevolen als de primaire behandelmethode om de communicatie, het gevoel van eigenwaarde en copingstrategieën te verbeteren.

• Understanding and Treating Self-Injurious Behavior. (2019). Autism Research Institute (ARI).
• Q and A: Oplossing voor hoofdbonken. Autism Parenting Magazine.
• . (April 2019).
  Moleculair Autisme.
• Breinwetenschappen.
• Autisme en zelfbeschadiging. (2020). Zelfbeschadiging.
• Grote studie toont aan dat zelfverwonding vaak voorkomt bij kinderen met autisme. (Juli 2017). Spectrum News.
• Langdurige studie traceert hardnekkigheid van zelfbeschadiging bij mensen met autisme. (Februari 2020). Spectrum News.

• Het gebruik van Functionele Communicatie Training om zelfverwondend gedrag te verminderen. Indiana University Bloomington.
• Essential Guide to Self-Injurious Behavior and Autism. (Maart 2019). Onderzoek Autisme.
• De associatie tussen zelfverwondend gedrag en Autisme Spectrum Stoornissen. (April 2014). Psychologie Onderzoek en Gedragsmanagement.
• Emotionele ontwikkeling bij kinderen met Autisme Spectrum Stoornis. (Maart 2017). Opvoedende Kinderen Netwerk.
• Understanding Depression and Thoughts of Self-Harm in Autism: A Potential Mechanism Involving Loneliness. (Februari 2018). Research in Autism Spectrum Disorders.
• What’s the Connection Between Autism and Depression? (September 2018). Autism Speaks.
• . (Mei 2011). Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics.